အစာအိမ်ကင်ဆာအကြောင်း
အစာအိမ်ဟာ နံရိုးအောက်ဖက် ဝမ်းဗိုက်ရဲ့ အပေါ်ဖက် အလယ်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ ကြွက်သားအိတ်သဖွယ် တည်ရှိပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ အစာအိမ်ဟာ ကိုယ်စားသမျှကို လက်ခံယူထားကာ အစာချေဖျက်ဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။
အစာအိမ်ရဲ့ ဘယ်နေရာမှာမဆို မူမမှန်တဲ့ကင်ဆာဆဲလ် အကြိတ်တွေဖြစ်ရင် Stomach cancer (Gastric Cancer) လို့ ရောဂါအမည်တပ်ပါတယ်။ အစာအိမ်ရဲ့ ကိုယ်ထည်မှာ ကင်ဆာကြိတ်ဖြစ်တတ်တာများပြီး နောက်တစ်နေရာ အစာရေမျိုပြွန်နဲ့ အစာအိမ်ဆုံတဲ့နေရာ (Gastrooesophageal junction )မှာလည်း တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
လက္ခဏာများ
- အစာမျိုချရခက်ခြင်း
- စားပြီးနောက် လေပွခြင်း
- နည်းနည်းပဲ စားရုံနဲ့ ဗိုက်ပြည့်သွားခြင်း
- ရင်ပူရင်ဆာဖြစ်ခြင်း
- အစာမကြေဖြစ်ခြင်း
- ပျို့အန်ခြင်း
- ဗိုက်အောင့်ဗိုက်နာခြင်း
- မရည်ရွယ်ဘဲ ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း တို့ဖြစ်ပါတယ်။
အကြောင်းအရင်း
ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ အချက်အလက်တွေ ပေါင်းဆုံကာ အစာအိမ်တွင်းက ဆဲလ်တွေမှာ ဇီဝရုပ်ပြောင်းလဲကာ မတန်တဆတွေ ပွားများပြီး ကျန်းမာတဲ့ ပုံမှန်ဆဲလ်တွေကို ထိုးဖောက်ဖျက်ဆီး နေရာလုပြီး အကြိတ်ဖြစ်လာတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။
အစာအိမ်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ချေများတဲ့ အခြေအနေများ
- အစာအိမ်မှ အက်စစ်များ အစာရေမျိုပြွန်ကို ပြန်ဆန်တက်တဲ့ရောဂါ
- အဝလွန်ခြင်း
- ငန်လွန်းတဲ့ အစားအစာ၊ အကင်များအစားများခြင်း
- ဟင်းသီးဟင်းရွက်နဲ့ အသီးအနှံ့ အစားနည်းခြင်း
- မိသားစုထဲမှာ အစာအိမ်ကင်ဆာဖြစ်ဖူးသူရှိခြင်း
- Helicobacter pylori ရောဂါပိုး
- နာတာရှည် အစာအိမ်ယောင်သူများ
- ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း
- အစာအိမ်မှာ အသားပိုဖြစ်ခြင်း တို့ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ရန် နည်းနာများ
- ကျန်းမာတဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းပါ။ ကိုယ်အလေးချိန်ချရင်လည်း တစ်ပတ်ကို တစ်ပေါင်၊ နှစ်ပေါင်နှုန်းဖြင့်သာ ဖြေးဖြေးချင်း နည်းမှန်လမ်းမှန် ချပါ။
- ဟင်းသီးဟင်းရွက်နဲ့ အသီးအနှံများများစားပါ။
- ငန်လွန်းတဲ့အစားအစာများ၊အကင်များ လျော့စားပါ။
- ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ။
- မိမိဆရာဝန်ကို မိမိရဲ့ ဖြစ်နိုင်ချေအကြောင်း ဆွေးနွေးကြည့်ပါ။ မိသားစုမျိုးရိုးရှိတယ်ဆိုရင် ဆေးစစ်ချက်တွေ၊ အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်တာတွေ ပြုလုပ်ပါ။
ရောဂါရှာဖွေပုံနည်းလမ်းများ
- သွေးစစ်ချက်များ (blood test)
- Ultrasound
- အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်း (upper endoscopy )
- အသားစယူခြင်း (biopsy)
- အစာအိမ်ဓာတ်မှန် (Barium swallow)
- ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန် (CT)
ကုသပုံနည်းလမ်းများ
၁။ ခွဲစိတ်ခြင်း
- မှန်ပြောင်းကတစ်ဆင့် အစာအိမ်ရဲ့ အတွင်းနံရံ အနားသတ်မှာ အကြိတ်ငယ်တွေကို ရှင်းလင်းခြင်း (Removing early stage tumor from the stomach lining)
- အကြိတ်အနည်းငယ်ကြီးရင် အစာအိမ်ရဲ့ အချို့အစိတ်အပိုင်းကိုပါ ဖယ်ရှားခြင်း (Removing part of the stomach: subtotal gastrectomy)
- အကြိတ်အရမ်းကြီးရင် အစာအိမ်အနှံ့ ပျံ့နေရင် အစာအိမ်တစ်ခုလုံး ဖယ်ရှားပစ်ခြင်း (Total gastrectomy)
- အစာအိမ်ရဲ့ ပြန်ရည်ကြောကြိတ် (lymph node) များ ဖယ်ရှားခြင်း
- ရောဂါလက္ခဏာသက်သာဖို့ ခွဲစိတ်ခြင်း
၂။ Chemo ကုထုံး နဲ့ ကင်ဆာဆဲလ်များကို သေစေခြင်း
၃။ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး နဲ့ ကင်ဆာဆဲလ်များကို သေစေခြင်း
၄။ ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို အားနည်းချက်ကို သုံးသပ်ကာ chemoဆေးများနဲ့ တွဲ၍ (သို့) chemo ကုထုံးအပြီးမှာ ပေးတဲ့ Targeted Drug Therapy
၅။ မိမိရဲ့ ခုခံအားစနစ်ကို ကင်ဆာဆဲလ်များအား တိုက်ထုတ်ဖို့ မြှင့်တင်ပေးတဲ့ Immunotherapy
၆။ ဝေဒနာတွေနည်းအောင် ပေးတဲ့ Supportive (Palliative) Therapy
အကယ်၍ သင့်မှာ အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ လက္ခဏာရပ်တွေ ရှိနေရင် ဆရာဝန်ထံ သွားရောက်ဆွေးနွေး ကုသခံဖို့ အကြံပြုပါတယ်။
ရေးသားသူ - Dr. May Myat Tun